Choć życie stanowi pierwotne doświadczenie człowieka – jego „bycie”, to właśnie życie – nie jest mi znana publikacja całościowo to zagadnienie omawiająca. Problem życia jest podejmowany w ramach teologii w rozmaitych traktatach jej systematycznego wykładu, zwłaszcza w zagadnieniach dotyczących kreatologii, chrystologii, eschatologii i charytologii. Najbardziej intensywnie podejmuje go z całą pewnością rozwijana intensywnie po ostatnim soborze antropologia teologiczna. Stąd propozycja ks. dra Jarosława Babińskiego podjęcia komplementarnych badań teologicznych nad fenomenem życia i stworzenie właśnie teologii życia to idea nowatorska i niezwykle interesująca. Autor podejmuje próbę w takim właśnie kontekście zinterpretowania dorobku ks. Franciszka Sawickiego – popularnego w dwudziestoleciu międzywojennym teologa i filozofa.

Ks. Babiński wysiłkiem badawczym obejmuje jakby dwa podstawowe zagadnienia: rekonstrukcję poglądów badanego autora jako teologii życia, przy jednoczesnym wysiłku odpowiedzenia, czym jest ta teologia. Obrazuje to – jego zdaniem – ukazanie obszarów manifestowania się życiowej aktywności człowieka. Przyjmuje bowiem definicję ks. Sawickiego, że życie do eksplikacja ludzkiej osobowości, a wiec natury ludzkiej w działaniu.

Wprowadzenie do analiz stanowią dwa pierwsze rozdziały, ukazujące obecność problemu życia w literaturze teologicznej i filozoficznej. Autor uzasadnia wybór określonych zagadnień faktem nawiązywania do nich badanego autora, a wiec ks. Sawickiego. Pierwszy rozdział ukazuje wiec problem życia w Biblii, literaturze patrystycznej, średniowiecznej scholastyce, nowożytnej filozofii z uwzględnieniem niemieckiej filozofii życia oraz fenomenologii. Drugi to zobrazowanie współczesnej dyskusji nad życiem, koncentrującej się wokół kontrowersyjnych problemów moralno-etycznych, sprowokowanych rozwojem współczesnych nauk biologicznych oraz zakusami relatywizowania prawa człowieka do życia od poczęcia do naturalnej śmierci. Trzeci rozdział – też o charakterze introdukcyjnym – ukazuje już konkretne pola zainteresowań ks. Sawickiego, które zrodziły u niego potrzebę podjęcia refleksji nad fenomenem życia. Kolejne rozdziały stanowią całościowe syntezy na tematy jego aktywnego przejawiania się w życiu ludzkim i poprzez życie ludzkie. Są to: pytanie o sens i cel życia, czas jako determinanta specyfikująca ludzką aktywność, życie w odniesieniu do Boga, poznanie jako wyraz „spotkania ze światem i Bogiem”, życie jako przestrzeń budowania miłości oraz jako rzeczywistość budowania chrześcijańskiej osobowości.

Praca została oparta na potężnym materiale źródłowym, w znacznej części niemieckojęzycznym (w tym języku jest lwia część pisarskiej spuścizny ks. Sawickiego). Ks. Babiński rekonstruuje całościowo sygnalizowane tytułami rozdziałów aporie, nie ograniczając się tylko do zrelacjonowana poglądów ks. Sawickiego na określony temat. Ukazuje źródła i kontekst jego myśli, usiłuje też ukazać myśliciela z Pelplina jako autora ze wszech miar aktualnego. Autor książki umiejętnie korzysta z dostępnej literatury i dotychczasowych opracowań dorobku ks. Sawickiego. Trzeba jednak zaznaczyć, że do tej pory nikt nie opracował komplementarnie jego twórczości. Choć próby takie były już podejmowane (Z. Pawłowicz, S. Cz. Bartnik. M. Kowalczyk). Istniejącą w tej mierze lukę w historii polskiej dogmatyki wypełnia rozprawa habilitacyjna ks. dra Babińskiego.

Uważna lektura tej dysertacji pozwala zauważyć dobry warsztat naukowy autora oraz wnikliwość prowadzonych przez niego badań. Drogę do celu stanowi krytyczna analiza twórczości teologiczno-filozoficznej ks. Sawickiego, który wniósł znaczący wkład w rozwój myśli teologicznej w Polsce, zwłaszcza jeśli chodzi o teologię dziejów (co zostało opracowane przez księży Bartnika i Kowalczyka), a teraz zostaje ukazany jako badacz fenomenu ludzkiego życia. Studium ma charakter wybitnie źródłowy, co nadaje mu walor jeszcze bardziej naukowego. Niepodważalne zalety merytoryczne oraz formalne książki sprawiają, że jest ona ważnym przyczynkiem poznania historii polskiej teologii.

Ks. Babiński zdaje się być szczególnie przygotowany do zmierzenia się z rozwijanym dwutorowo (filozofia i teologia) dorobkiem ks. Sawickiego. Posiadając tytuł doktora teologii oraz nauk humanistycznych w zakresie filozofii, tworzy interesującą, całościową, interdyscyplinarną wizję postawionego w temacie problemu.

Jarosław Babiński, Teologia życia. Próba reinterpretacji dorobku ks. Franciszka Sawickiego, Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin 2013, s. 468.